فهم موقعیت «اینجا- اکنون» در شرایطی که نتایج پیشرفت چشمگیر بشر در حوزههای فناوری دیجیتال و جهان سایبرنتیک با سرعت غیرقابل فهمی هرلحظه رخ مینمایاند، بسیار پیچیده شده است. امروز بیش از هر زمان دیگری، فهم نیروهای ساخت اجتماعی فرهنگ معاصر غالب جهانی و نسبت آن با ساخت فرهنگی جامعهی ایرانی که بار جایگاه تاریخی خود را به دوش میکشد و میخواهد در گفتمانهای جاری جهانی سهمی داشته باشد، مهم و ضروری به نظر میرسد. این امر در حوزهی معماری و شهرسازی که بارزترین وجه تبلور آن ساخت فرهنگی است، نهتنها مهم بلکه ماهیتی سرشتی دارد.
در عصر پیشرفتهی امروزی، دانش معماری و شهرسازی در ایران در برآیند کلی نتوانسته زمینهساز زندگی آرمانی برای انسان ایرانی شود در نتیجه این سؤال مطرح میشود که، چگونه میتوان در فضای معماری و شهرسازی ایران امروز، به اتکای فهم «موقعیت اینجا و اکنون»، گفتمانی ایجاد کرد که همهی آحاد جامعه را مخاطب خود قرار دهد و با نگاه انتقادی مبتنی بر فهم جامعهشناختی از مسئله، دیدگاه خود را در حوزههای مختلف تئوری و عمل مطرح نماید.
نشریهی کوچه بر آن است تا با نگاهی میانرشته ای و رویکرد انتقادی از منظر جامعهشناسی فرهنگی-هنری، همراه با رسالت «تعریف گامبهگام معماری و شهر آرمانی برای انسان»، به اتکای فهم مؤلفهها و شاخصهای موقعیت «اینجا- اکنون»، موضوعهای مختلف را مورد تحلیل قرار داده و از صاحبنظران و پژوهشگران در هر حوزه خواهد خواست تا دیدگاه و آرای خود را در مسیر عبور از چالشهای پیشرو در آن موضوع مطرح نمایند. بنابراین در هر شماره، پروندهای در باب موضوعی مشخص باز خواهد شد که به معضلات پیشرو در معماری کلانشهرهای ایران پرداخته میشود و در قالب فصلنامه کوچه چاپ و منتشر خواهد شد. علاوه بر این، مقالات و پادکستهایی هم با هدف تبیین ارتباط میان شهر، معماری و هنر، هر هفته به صورت دیجیتال در وبسایت مجله –koochemag.ir– منتشر و در بخش پسکوچه در اختیار خوانندگان قرار خواهد گرفت.
کوچه اول: در عصری که فهم بدقوارهای از مدرنیته تمدن ما را به انحطاط میکشاند پروندهی بحران سلیقه را با گردآوری و انتشار جستار و روایتهای دارای نگرش تحلیلی- انتقادی با تأکید ویژه بر حیات فرهنگی شهر تهران، مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم، اهواز و کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفته شد. نمای ساختمانهای شهر بهعنوان اولین خصیصه از کالبد بنا در تقابل نزدیک با فضای شهری و نقش غیرقابل انکار در تعریف هویت شهر، تصویر ذهنی شهروند و شناخت او از محیط پیرامونی و رابطهاش با شهر اصلی ترین موضوع مورد بررسی در این پرونده است. مجله شامل بخشهای متفاوت و تعریف شده است، اما با امکان تغییرات و انعطاف پذیری با توجه به شرایط مکان و زمان باز گذاشته است.
بخش فلش بک: نظام های سیاسی با تولید فضا سعی بر تحمیل ارزشهای خود داشته و در مقابل نیز مردم به شیوههای متنوعی به این روند واکنش نشان میدهند. در این بخش روند تجددگرایانهی تولید فضا از عصر ناصری تا ایران امروز از زوایای مختلف همچون نهاد و قانون، کنشگرها و مفاهیم، در لایههای متفاوت مورد بررسی قرار خواهد گرفت. هدف واکاوی تحول فضاهای مورد نظر از بدو پیدایش تا به امروز بر اساس موضوع تعیین شده نیز میباشد.
بخش سیتی اسکن: شهر، امر غیرممکن تاریخ ایرانزمین، دههها است به ابژهی میلباشندگان خود تبدیل شده است. این میل به نامهای متعدد خوانده و مطالبه میشود: عدالتخانه و قانون، حقوق زنان، آموزشعمومی، دموکراسی، جامعهی سیاسی ـعرفی، برابری و غیره. در این بخش متافیزیک شهر و مفاهیم رقیب ناشهری و ابعاد شهریشدن سرزمین خود را ذیل مقولههای فناوری، رابطه با طبیعت، روابط اجتماعی، شیوهی تولید مادی، زندگی روزمره، مفاهیم ذهنی و چارچوبهای نهادی در بوتهی نقد خواهیم آزمود.
بخش روایت معماری: هدف اصلی در این بخش تمرین درک معماری بهوسیلهی روایت است؛ بیان تجارب و واقعیتها از طریق مکاشفهی «مبتنی بر واقعیت» همراه با ملاحظههای زیباییشناختی ادبی از روایت ساختمانها به مثابهی گفتوگویی ذهنی به جای معماری عینی و کالبدی. مضمون اصلی آنها به فردای معماری در حال زایش امروز میپردازد و در قالب جستار استدلالهای شخصی و علمی، بیانیههای انتقادی، مشاهدههای مربوط به زندگی روزمره، یادآوری خاطرهها و تجربههای نویسنده مطرح میشود.
بخش سیتی اسکوپ: کوچه در این بخش در پی انتشار مطالبی برای واکاوی نقش هنر در عرصه عمومی و نقش آن در ارتقا کیفی فضاهای عمومی شهری است، که همچنین سعی در تبیین رابطه و نقش هنر در آفرینش مکانهای شهری دارند. علاوه بر بررسی نقش معماری در دیگر هنرهای تجسمی از ماموریتهای این بخش است. این جستارها با رویکردی تحلیلی- انتقادی به وضعیت موجود هنر در عرصه عمومي بهعنوان یکی از اجزای فضای شهری به دنبال گشودن زوايایي هستند که ميتوان از آن، به مثابهی يک عامل قدرتمند و تأثيرگذار در شهر که ميتواند ارتقای بستر فيزيکي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي شهرها و فضاهاي عمومي را باعث شود، در نظر میگيرند.
بخش روایتهای خلاق: در این بخش سعی خواهیم کرد به پدیدههای شهری از زاویهای شخصیتر، شهودیتر و خلاقتر بنگریم. تمرکز جستارهای روایی رسیدن به مرزی بهینه میان نگاه شخصی و امر کلی است. آنچه این روایتها را از روایتهای تحلیلی جدا میکند، قدرت بیان ادبی در کنار جزءنگری موشکافانه است. به عبارت دیگر سعی این روایتها در رسیدن به سوبژکتیویتهای فرارونده نسبت به موضوعاتی است که در ذات خود چنان مسئلهدار و بحثبرانگیز هستند که بیان و انکشاف تجربهی شخصی برای گشایش گفتگو در باب آنها، نه تنها ضروری که گاه مناسبترین نحوهی مواجهه است.