بیش از 100 رهبر جهان بین 31 اکتبر تا 12 نوامبر در گلاسکو برای برگزاری اجلاس تغییرات اقلیمی (COP26) گرد هم خواهند آمد (این کنفرانس در زمان برگردان این یادداشت برگزار شده است)، در کنار حدود 20000 نفر که انتظار می‌رود در سخنرانی‌های رسمی و رویدادهای جانبی این برنامه در سراسر شهر شرکت کنند. با توجه به گزارش هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی (IPCC) و در شرایط بلایای طبیعی و همه‌گیری بیماری کرونا در سال جاری (2021)، ایجاد تعهدات واقعی برای اقدام در همه بخش‌های جامعه بیش از هر زمان دیگری ضروری است.

حمل‌ونقل جاده‌ای 10 درصد از انتشار آلودگی جهانی را تشکیل می‌دهد و انتشار آن سریع‌تر از هر بخش دیگری در حال افزایش است. در شهرهای بزرگ، حمل‌ونقل نزدیک به 33 درصد از کل انتشار گازهای گلخانه‌ای شهری را تشکیل می‌دهد. سیاست‌های ملی، ازجمله آن‌هایی که در دستور کار COP26 قرار دارند، در جهت گذار به وسایل نقلیه بدون آلایندگی نامناسب هستد. درحالی‌که کربن‌زدایی از سامانه‌های حمل‌ونقل کاملاً ضروری است، تحقق کاهش قابل‌توجه در انتشار گازهای گلخانه‌ای منتج از حمل‌ونقل، مطابق با اهداف کاهش تغییرات آب و هوایی، تنها با تغییر اتکا از وسایل نقلیه شخصی به اولویت دادن به حمل‌ونقل فعال، عمومی و اشتراکی حاصل می‌شود.

ابزاری برای کاهش قابل‌توجه آلایندگی

تحقیقات علمی فراوانی وجود دارد که مزایای دوچرخه‌سواری را به‌عنوان ابزاری برای کاهش انتشار کربن دی‌اکسید نشان می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، محققان واحد مطالعات حمل‌ونقل دانشگاه آکسفورد، در فوریه 2021 مطالعه «اثرات کاهش تغییرات آب و هوایی بواسطه سفر فعال» را منتشر کردند که داده‌های 3836 مسافر شرکت‌کننده در هفت شهر اروپایی را که 10000 نظرسنجی سفر را تکمیل کردند تجزیه‌وتحلیل می‌کرد. آن‌ها دریافتند کسانی که فقط یک سفر در روز را به‌جای رانندگی با ماشین به دوچرخه‌سواری بپردازند، ردپای کربن خود را در طول یک سال حدود 0.5 تن کاهش می‌دهند. این نشان‌دهنده 67 درصد از میانگین انتشار کربن یک شهروند از حوزه حمل‌ونقل است. علاوه بر این، این مطالعه نشان داد افرادی که از قبل هم دوچرخه‌سواری می‌کردند، 84 درصد انتشار کربن دی‌اکسید کمتری از تمام سفرهای روزانه غیر دوچرخه‌سواران داشتند که نشان‌دهنده مزایای جمعی سفر فعالی است که از قبل وجود داشته و می‌توان به‌طور گسترده افزایش داد.

بخش دوچرخه‌سواری بریتانیا نیز در فراخوان اخیر خود در راستای تحقق COP26، دوچرخه‌سواری را به‌عنوان یک ابزار کاهش اثرات تغییرات آب‌وهوا در سطح فردی مدنظر قرار داده است. فقط 4 کیلومتر دوچرخه‌سواری به‌صورت رفت‌وبرگشت (حدود 15 دقیقه) به‌جای رانندگی، باعث صرفه‌جویی 1.1 کیلوگرمی کربن دی‌اکسید در روز می‌شود. مقایسه کنید با تغییر به سمت انرژی تجدیدپذیر که 0.6 کیلوگرم و کاشت 10 درخت  که اگر به‌طور کامل رشد کنند باعث صرفه‌جویی 0.68 کیلوگرم کربن دی‌اکسید در روز می‌شوند. با توجه به اینکه در اکثر کشورها، اکثر سفرهای وسایل نقلیه شخصی کمتر از 5 کیلومتر است، ترویج دوچرخه‌سواری به‌عنوان روشی جایگین، یک استراتژی منطقی برای شروع تحقق اهداف بلندپروازانه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به ازای هر نفر به‌منظور دستیابی به اهداف توافق‌نامه آب و هوایی پاریس است.

قبلاً در سال 2015، مطالعه‌ای توسط مؤسسه سیاست حمل‌ونقل و توسعه و مؤسسه مطالعات حمل‌ونقل (UC Davis) انجام شد که نشان داد افزایش حدود 20 درصدی دوچرخه‌سواری در سراسر جهان می‌تواند انتشار دی‌اکسید کربن ناشی از حمل‌ونقل مسافر شهری را تا حدود 11 درصد در سال 2050 کاهش دهد. درحالی‌که این افزایش سهم ممکن است دراماتیک به نظر برسد، همه‌گیری بیماری کرونا، همراه با سرمایه‌گذاری سریعی که در زیرساخت‌های دوچرخه‌سواری و سیاست‌های حمایت از دوچرخه‌سواری انجام شد، نشان داده است که اهداف بلندپروازانه‌تری را می‌توان در مواجهه با بحران‌های آب و هوایی تعیین کرد. به‌عنوان‌مثال، ظهور دوچرخه‌های برقی برای انجام سفرهای طولانی‌تر نوید بزرگی است، به‌طوری‌که 61 درصد از مردم فرانسه برای جایگزینی سفر با ماشین، دوچرخه‌های برقی را امتحان می‌کنند.

دوچرخه‌سواری با بیش از یک بحران مبارزه می‌کند

دوچرخه‌سواری علاوه بر کاهش قابل‌توجه انتشار گازهای گلخانه‌ای، مزایای بی‌شمار دیگری را برای افراد و جامعه فراهم می‌کند. امری که باید تصمیم‌گیرندگان را تشویق کند که در سیاست‌های خود ( چه در اجلاس گلاسکو و چه سایر سیاست‌گذاری‌ها)، سهم بیشتری برای دوچرخه‌سواری قائل شوند. در اتحادیه اروپا، جایی که بیش از 7 درصد از سفرهای شهری با دوچرخه انجام می‌شود، سود خالص اقتصادی بهبود زیرساخت‌های دوچرخه تا 513 میلیارد یورو در سال تخمین زده شده است که کاهش هزینه‌های مرتبط با درمان، ازدحام و ترافیک، مصرف سوخت، آلودگی هوا و … را به همراه دارد. فدراسیون دوچرخه‌سواران اروپا در سال 2018 این مزایای گسترده دوچرخه‌سواری مانند کاهش آلودگی هوا و آلودگی صوتی، کاهش ازدحام، صرفه‌جویی در سوخت، افزایش سلامت روحی و جسمی و همچنین تقویت انسجام اجتماعی و پذیرش فرهنگی را در سند خود مطرح کرد. بااینکه یک نگاه ساده به این سند، باید برای همه سیاست‌گذاران و سایر ذینفعان کلیدی، شفافیت را به ارمغان بیاورد و مسیر را مشخص کند، بااین‌حال اکثر دولت‌های ملی هنوز از دوچرخه‌سواری در رسیدن سریع و مؤثر به اهداف جهانی کاهش تغییرات آب و هوایی ناکام هستند.

در حال حاضر تأثیرات چنین سیاست‌هایی، به‌خوبی در هلند، جایی که حدود یک‌سوم سفرها با دوچرخه انجام می‌شود، قابل‌مشاهده است. دوچرخه‌سواری، سالانه از مرگ 6500 هلندی جلوگیری می‌کند و امید به زندگی را تا نیم سال افزایش می‌دهد. از نظر اقتصادی، این مزایای حوزه سلامتی  مطابق با بیش از 3 درصد از تولید ناخالص داخلی هلند است. گزارش «حقایق دوچرخه‌سواری» دولت ملی در سال 2018 نشان  می‌دهد که دو‌سوم ساکنان 18 سال به بالا در  هلند دوچرخه‌سواری را با فعالیتی لذت‌بخش می‌دانند و افرادی که پیاده یا با دوچرخه به محل کار خود می‌روند، نسبت به کسانی که با خودرو به سرکار می‌روند، رضایت بیشتر، استرس کمتر، آرامش بیشتر و آزادی بیشتری را تجربه می‌کنند.

 بنابراین دوچرخه‌سواری باید به‌عنوان وسیله‌ای برای ساخت شهرهای تاب آور، زیست پذیر و همه‌شمول در نظر گرفته شود. دوچرخه ابزاری است برای مقابله با تغییرات اقلیمی و درعین‌حال پرداختن به چالش‌های شهری مانند سلامت روان، بی‌تحرکی، و نابرابری اقتصادی. سازمان بهداشت جهانی این واقعیت را در «گزارش ویژه COP26 در مورد سلامت و تغییرات آب‌وهوایی» منتشر کرده است. آن‌ها مجموعه‌ای از اقدامات دارای اولویت از جامعه جهانی بهداشت گرفته تا دولت‌ها و سیاست‌گذاران را به‌ویژه با تأکید بر نیاز به «باز تصور محیط‌های شهری، حمل‌ونقل و جابه‌جایی» و با اولویت دادن به پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و حمل‌ونقل عمومی و همچنین کاهش استفاده از خودروی شخصی و ساخت شهرهای انسان‌محور پیشنهاد کرده است.

فراخوانی برای اقدام

بنابراین نیاز مبرمی وجود دارد که پارادایم جابه‌جایی خود را به سمتی سوق دهیم که دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی را برای اکثریت سفرهای محلی در مرکز توجه قرار می‌دهد و فقط در موارد نیاز با وسایل حمل‌ونقل عمومی و اشتراکی و وسایل نقلیه برقی تکمیل شود. شواهد نشان می‌دهد که دولت‌ها باید سیاست‌های حمایت از دوچرخه‌سواری، کمک‌های بشردوستانه برای افزایش بودجه حمل‌ونقل فعال و کمک به افراد برای آغاز دوچرخه‌سواری در سفرهای کوتاه را افزایش دهند. برای تحقق این امر، رهبری قوی، همکاری، آموزش، آگاه‌سازی، و ارتباطات و تحقیقات راهبردی ضروری است. رویکرد ما نیز باید کل‌نگر باشد؛ در کنار تغییرات زیرساختی در محیط‌های ساخته‌شده برای تسهیل دوچرخه‌سواری، تغییر در نگرش‌ها، عادات و ادراکات نیز کلیدی برای ایجاد و عادی‌سازی جابه‌جایی فعال در فرهنگ حمل‌ونقل نسل‌های فعلی و آینده خواهد بود.

این متن برگردان یادداشتی است به این آدرس:

https://bycs.org/cop26-centring-cycling-in-the-climate-discussion/