بازارشهر چیست و چه نیازها و فرصت هایی در پیش روی ما قرار دارد؟

همواره در طول تاریخ بازارها و بازارچه های عمومی برای مردم، شهرها و اقتصاد آنها ارزش ویژه ای را فراهم کرده اند. اما متاسفانه علیرغم اهمیت بازارها امروزه شاهد قرارگیری آنها در معرض خطرات جدی و مختلفی هستیم. توسعه شهری و افزایش ارزش املاک و مستغلات، نوسازی و تمرکز سیستم های غذایی، اقلیت ها و سایر کارآفرینان کوچک بر توسعه های اقتصادی و عدم توانایی مدیریت بازارهای منطقه ای تنها بخشی از تهدیدات جدی بر روی بازارهای عمومی شهری هستند.

 بازارشهر (Market City) راهبردی است که با ایجاد زیرساخت ها، سیاست ها و سرمایه گذاری های جدید در سیستم های بازار عمومی در سطح شهر، منطقه یا کشور، به رفع این چالش ها کمک می کند. اگرچه توجه به زمینه برنامه ریزی و طراحی در اجرا و مدیریت این بازارشهرها لازم است، اما استفاده از تجارب جهانی می تواند ما را در جهت دستیابی به چارچوبی مشخص راهنمایی کند. تجارب شهرداری هایی مانند لندن در انگلیس و بارسلون در اسپانیا، برخی از عناصر بالقوه استراتژی بازارشهر را ارائه داده اند که در ادامه به آنها پرداخته می شود.

اهمیت توجه به بازارشهر

بازارهای عمومی را به خاطر نقش مهم و گوناگون بر زندگی افراد جایگاه ویژه ای را در میان فضاهای عمومی شهری داشته و به طور جدی بر زندگی افراد اثرگذار هستند. آنها موانعی بر سر راه ورود صاحبان مشاغل متنوع جدید قرار نمی دهند و مشتریان شهری را به اقتصادهای روستایی متصل می کنند (اقتصاد های روستایی که در آن محصولات رشد، پرورش و توزیع می شود). برای مثال در ایالات متحده با کمک برنامه هایی مانند SNAP و FMNP، دسترسی به غذاهای سالم در مکان هایی که فاقد آن هستند افزایش داده شده است. البته لازم به ذکر است، بازارها همچنین یکی از معدود مکانهای اجتماعات عمومی هستند که در آن افراد با سوابق مختلف قومی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی در شهرهای قطبی شده و منفک شده ما، گرد هم می آیند.

همانطور که اشاره شد بازارها در جهان با تهدیدهای نابودی روبرو هستند. در شمال کره خاکی، تمرکز شرکت ها در سیستم های غذایی، افزایش ارزش املاک و مستغلات شهری و کمبود توانایی مدیریتی در بین فعالان بازار، آینده بسیاری از بازارها را به خطر انداخته است. درحالی که در جنوب جهان اوضاع به شدت وخیم تری را شاهد هستیم. جایی که عوامل مشابه اغلب به دلیل سطح فقر بیشتر حس شده و به دلایل غیررسمی بودن شغل و شرایط زندگی تشدید می شوند.

در هر دو مورد (جنوب و شمال جهان)، سیاست های عمومی در سطح شهرداری، منطقه ای، ایالتی و استانی برای رفع این خطرات یا باز کردن پتانسیل کامل سیستم های بازار کار اندکی انجام داده است. اما خوشبختانه تعداد انگشت شماری از بازار شهرها در سراسر جهان توانسته اند با تدوین سیاست ها و برنامه های شهری، مسیری جدید به سوی افزایش سلامت مالی، اثر گذاری مثبت این سیستم های بازاری را در جامعه نشان دهند.

هرچند مطالعات نشان داده است که رویکردی یکسان برای همه مناطق جهان وجود ندارد، اما هفت اصل زیر برگرفته از تجارب و استراتژی های موفقیت آمیز بازار شهر در جهان بهترین مسیر را در جهت دستیابی به بازارشهری کامل مشخص کرده است. این اصول به عنوان بخشی از طرح ابتکار بازارشهرها، مشارکت بین PPS،، SFI و بنیاد بهداشت و درمان کانادا تدوین شده است.

اصول هفتگانه بازارشهرها (Market Cities)

۱- بازارشهر (مارکت سیتی) شامل انواع متنوعی از بازارهای یک شهر به عنوان بخشی از یک سیستم بازار است.

بازارها شامل بازارهای غذایی و غیر غذایی هستند و از بازارهای بزرگ عمده فروشی و خرده فروشی مرکزی گرفته تا بازارهای محله ای و بازارهای غیررسمی فروشندگان خیابانی را شامل می شوند.

۲- بازارشهر شرکا و ذینفعان مختلفی را سازماندهی می کند که می توانند برای دستیابی به اهداف سیاست مشترک همکاری کنند.

شرکا و ذینفعان بالقوه شامل اپراتورها و مدیران بازار هستند. طرفداران بهداشت ، توسعه جامعه ، غذاهای محلی ، کشاورزی و ایجاد شغل است. سازمانهای خیرخواهانه و ادارات دولتی شهری و منطقه ای.

۳- بازارشهر ارزش بازارهایشان را اندازه گیری می کند و نحوه عملکرد آنها را درک می کنند.

بازارشهرها می فهمند که بازارها در کجا واقع شده اند و آیا مکانهایی در شهر / منطقه وجود دارند که به بازار و به ویژه محله های آسیب پذیر دسترسی ندارند. زنجیره های تأمین بازارهای عمومی، کیفیت کلیه امکانات فیزیکی بازارها و فضاهای عمومی، تأثیر اقتصادی، اجتماعی و بهداشت عمومی بازارها، و نیازها و خواسته های فروشندگان و مشتریان. یک مارکت سیتی از این اطلاعات برای “اتصال نقاط” استفاده می کند تا بازارها بتوانند مزایای گسترده تری به جامعه – به ویژه برای افراد کم درآمد “داشته باشند.

۴- بازارشهر دارای شبکه های توزیع است که غذای سالم، مقرون به صرفه و ایمن و سایر کالاهای تولید شده در منطقه را اولویت بندی و پشتیبانی می کند.

این شبکه ها امکانات فیزیکی لازم برای ذخیره سازی، پردازش و توزیع و همچنین کارکنانی را که از این امکانات استفاده می کنند پشتیبانی می کنند.

۵- بازارشهر به طور منظم در امکانات و مهارت های مدیریتی اپراتورهای بازار سرمایه گذاری می کند.

سرمایه گذاری های احتمالی شامل بازسازی بازارهای موجود برای بهبود زیرساخت های فیزیکی برای ترکیب ویژگی های طراحی پایدار و ایجاد بازارهای جدید، در صورت لزوم ، برای بهبود تقاضا یا رفع محدودیت های عملیاتی. شهرهای بازار اطمینان حاصل می کنند که مدیران بازار از مهارت و کارمندی برای عملکرد کارآمد، موثر و مقاوم در بازار برخوردار هستند.

۶- بازارشهر به انواع مختلف فروشندگان کمک می کند تا تجارت خود را شروع کرده و رشد دهند.

انواع کمک ها شامل کمک به فروشندگان ، به ویژه از گروه های محروم ، راه اندازی مشاغل جدید، نوآوری یا گسترش تجارت موجود با خدمات و محصولات جدید و اطمینان از اینکه فروشندگان از تجهیزات، خدمات و آموزش های لازم برای پیروی از روشهای نوین ایمنی مواد غذایی برخوردار هستند.

۷- بازارشهر تشخیص می دهد که بازارهایش فضاهای عمومی هم هستند که از انواع مختلف مردم استقبال می کنند و میراث فرهنگی مهم را حفظ می کنند.

آنها با ایجاد فضاهای عمومی در بازارهای امن دسترس پذیر و جذاب، باعث تشویق اختلاط اجتماعی می شوند. بازارشهرها همچنین رویدادها و فعالیت های ویژه فرهنگی به ویژه مواردی راجع به رژیم های غذایی سالم را برنامه ریزی می کنند.

همانطور که همه گیری ویروس کرونا نشان داده است، بازارهای عمومی قادرند به عنوان زیرساخت های اساسی اقتصادی، اجتماعی و بهداشت عمومی در جوامع ما عمل کنند – اما فقط در صورت حمایت از طریق سیاست های عمومی، برنامه ها و سرمایه گذاری ها این مهم اتفاق رخ خواهد داد.

در حالی که بازارشهرها نیاز به تمرکز بر سیاست های شهری دارند، تنها توجه در مقیاس شهرداری ها کافی نیست. یک استراتژی بازارشهر می تواند در سطح شهرداری، منطقه ای یا ایالتی و استانی اجرا شود و شرکای بخش مدنی غالباً شریک مهمی در تعیین اهداف، سازماندهی ذینفعان برای اقدام و اندازه گیری موثر هستند. مهم نیست که از کجا شروع می کنید، این هفت اصل چشم انداز چگونگی پشتیبانی بهتر سیستم های بازار عمومی خود را ارائه می دهند.

برگرفته از مقاله KELLY VEREL در اکتبر ۲۰۲۰ در نشریه PPS . مطالعه بیشتر در اینجا.