عنوان کتاب : 

دوچرخه سواری شهری

نویسندگان: جان پاچر، رالف بوهلر

سال انتشار : 2012

City Cycling

كتاب دوچرخه‌سواري شهري در دانشگاه تربیت مدرس توسط احسان رنجبر (عضو هیئت علمی گروه شهرسازی) و نيلوفر دهقاني (دانشجوي ارشد طراحی شهری تربیت مدرس) در حال ترجمه است.

این کتاب از منابع اصلی در حوزه برنامه ریزی و طراحی برای دوچرخه سواری در شهر است.

معرفي كتاب

پایداری و رنسانس دوچرخه‌سواری

بسیاری از کشورها در غرب اروپا، شمال آمریکا و استرالیا متوجه‌ اهمیت دوچرخه‌سواری به‌عنوان یک حالت کاربردی از حمل‌ونقل شهری شده‌اند و هم‌زمان دو هدفِ ارتقای سطوح دوچرخه‌سواری و افزایش ایمنی را دنبال کرده‌اند. دلایل مختلفی مبنی بر تشویق بیشتر به دوچرخه‌سواری وجود دارد. دوچرخه‌سواری تقریباً آلودگی صوتی و هوایی ندارد و مصرف منابع غیرقابل‌تجدید آن، به‌مراتب کمتر از هر حالت حمل‌و‌نقل موتوری می‌باشد.  انرژی‌اي که دوچرخه‌سواری به آن نیاز دارد، به‌طور مستقیم توسط مسافر تأمین می‌شود، که از طرفی کمک شایانی به فعالیت‌های جسمانی روزانه و سلامت قلب و عروق و از طرف دیگر کمک به محافظت در برابر چاقی، دیابت و بیماری‌های مختلف دیگر می‌کند. دوچرخه‌سواری پتانسیل کاهش ازدحام خیابان‌ها را به همراه دارد چراکه دوچرخه‌ فضای کمتری را نسبت به اتومبیل اشغال می‌کند. به‌علاوه دوچرخه‌سواری مقرون‌به‌صرفه نیز هست، زيرا هزینه‌های مربوط به کاربران و سرمایه‌گذاری‌ها در زیرساخت‌های عمومی دوچرخه‌سواری به نسبت اتومبیل شخصی و حمل‌ونقل عمومی خیلی کمتر است. ازآنجاکه دوچرخه‌سواری مقرون‌به‌صرفه بوده و تقریباً ازلحاظ فیزیکی اکثر مردم می‌توانند از آن استفاده کنند، بنابراین عدالت اجتماعی را به دنبال دارد و می‌تواند موجب افزایش تحرك در تمامی گروه‌ها بشود. به‌طور خلاصه دوچرخه‌سواری پایداری محیطی، اقتصادی و اجتماعی را به دنبال دارد.

در سال‌های اخیر، دولت‌ها سیاست‌هایی جهت کمک به تحقق بخشیدن پتانسیل‌های دوچرخه‌سواری در ارتقای پایداری سیستم‌های حمل‌ونقل‌ و سرزندگی هر چه بیش‌تر شهرها تدوین کرده‌اند. در بسیاری از شهرهای سراسر اروپا، شمال امریکا و استرالیا تسهیلات دوچرخه‌سواری به‌طور گسترده‌ای پیشرفت کرده است. حتی در کشورهای اتومبیل محور نظیر امریکا و استرالیا، طی دو دهه‌ی گذشته، دوچرخه‌سواری به‌طور قابل‌توجهی رشد یافته است. کشورهای شمال اروپا با فرهنگ دوچرخه‌سواری تاریخی، مانند هلند و دانمارک، تا حد زیادی زیرساخت‌های دوچرخه‌‌ی موجود را بهبود بخشیده‌اند و در حال حاضر خود را در سطح بالایی از دوچرخه‌سواری مطرح کرده‌اند. برخی کشورهای اروپایی بدون زمینه‌ی تاریخی دوچرخه‌سواری مانند فرانسه و اسپانیا، به‌طور شگفت‌انگیزی دوچرخه‌‌سواری را در شهرهای بزرگ خود گسترش داده‌اند.

هدف کتاب

این کتاب به بررسی جریان رنسانس دوچرخه‌سواری در بسیاری از کشورهای صنعتی غربی جهان می‌پردازد. هدف از این کتاب نه‌تنها به تصویر کشیدن روندها در دوچرخه‌سواری بلکه شناسایی اقدامات مؤثر در افزایش سطح دوچرخه‌سواری، بهبود ایمنی و ایجاد امکان استفاده تمامی اقشار جامعه از دوچرخه می‌باشد. تمرکز ما بر ارتقا و ترویج دوچرخه‌سواری روزانه برای اهداف مختلف مانند بازدید از دوستان، سفر به محل کار، مدرسه، خرید، کلیسا و … است. همان‌طور که در بسیاری از فصل‌ها مستند است، موفقیت باوجود زیرساخت‌ها، برنامه‌ها و سیاست‌های هماهنگ میسر می‌شود. اگرچه زیرساخت‌های دوچرخه‌سواری ضروری است، باید با طیف وسیعی از اقدامات تکمیلی حمایت شود.

ساختار کتاب

فهرست مطالب اين كتاب به قرار زير مي‌باشد. توضيح مختصر در مورد هر يك از فصول در بندهاي بعدي آمده است.

• همکاران
• مقدمه و تشکر و قدردانی

1. معرفی: دوچرخه‌سواری برای حمل‌ونقل پایدار
2. بررسی اجمالی بین‌المللی: روند دوچرخه‌سواری در غرب اروپا، شمال آمریکا و استرالیا
3. مزایای سلامت دوچرخه‌سواری
4. سرعت مؤثر: دوچرخه‌سواری برای اینکه”سریع‌تر” است
5. پیشرفت‌ها در تجهیزات دوچرخه و نقش آن‌ها در ارتقای دوچرخه‌سواری به‌عنوان یک نمونه از حالات سفر
6. زیرساخت‌های دوچرخه برای دوچرخه‌سواری انبوه
7. ایمنی دوچرخه‌سواری
8. یکپارچگی دوچرخه‌سواری با حمل‌ونقل عمومی
9. اشتراک دوچرخه در سراسر جهان
10. زنان و دوچرخه‌سواری
11. بچه‌ها و دوچرخه‌سواری
12. دوچرخه‌سواری در شهرهای کوچک
13. دوچرخه‌سوار در شهرهای بزرگ در اروپا، شمال امریکا و استرالیا
14. دوچرخه‌سواری در کلان‌شهرها: لندن، پاریس، نیویورک و توکیو
15. ارتقا‌ی دوچرخه‌سواری برای سفرهای روزانه: نتایج و درس‌ها از سراسر جهان

فصل 2 دید گسترده‌ای به روند‌های دوچرخه‌سواری، ایمنی و سیاست‌های مربوطه در پانزده کشور اروپا، شمال آمریکا و استرالیا می‌دهد. در این کتاب هلند، دانمارک،‌ آلمان، انگلیس و آمریکا، کشورهایی که آمار موجود مقایسه‌پذیری دارند به‌تفصیل مورد تحلیل قرارگرفته‌اند. فصل 2 اطلاعات در سطح کشور را ارائه می‌دهد در حالی فصول 12، 13 و 14 نمونه‌های شهرهای خاص را موردمطالعه قرار می‌‌دهد.

فصل 3 و 4 دو نمونه از مهم‌ترین محرک‌های دوچرخه‌سواری را موردبررسی قرار می‌دهد: بهبود سلامت و صرفه‌جویی در زمان و هزینه. فصل 3 به بررسی جامع شواهد علمی مزیت‌های جسمانی، روانی و سلامت اجتماعی دوچرخه‌سواری در سفرهای روزانه می‌پردازد. دوچرخه‌سواری در سفرهای روزانه به کاهش استفاده از اتومبیل کمک می‌کند، به‌علاوه سلامت اجتماعی را از طریق کاهش آلودگی صوتی و هوایی و کاهش گازهای گلخانه‌ای افزایش می‌دهد.

شاید مهم‌ترین عامل در انتخاب حالت سفر، زمان و هزینه سفر باشد. اگرچه بیشتر خوانندگان می‌پندارند که اتومبیل سریع‌تر از دوچرخه است، اما فصل 4 نشان می‌دهد که این موضوع همیشه صدق نمی‌کند.

فصل 5، 6 و 7 سه عنصر حیاتی یک سیستم دوچرخه‌سواری را موردبررسی قرار می‌دهد: دوچرخه‌ها، مسیرهای دوچرخه و ایمنی. فصل 5 به بحث در مورد افزایش انواع دوچرخه و تجهیزات دوچرخه‌سواری در دو دهه‌ی گذشته می‌پردازد. از دوچرخه‌های ارزان‌قیمت و با طراحی پایه‌ای تا دوچرخه‌های گران‌قیمت با عملکرد بالا.

فصل 6 به بررسی و تحلیل طیف گسترده‌ای از مقررات زیرساختی برای دوچرخه‌سواران می‌پردازد: مسیرهایی بدون مقررات ویژه برای دوچرخه‌سواران؛ خیابان‌های مسکونی با آرام‌سازی حرکت سواره؛ خیابان‌هایی با مسیرهای دوچرخه‌ی نقاشی شده؛ خیابان‌هایی با مسیرهای دوچرخه‌سواری جدا و محافظت‌شده و مسیرهای دوچرخه خارج از جاده و کاملاً مجزا با حرکت سواره. این فصل استانداردهای طراحی مسیر دوچرخه در کشورهای مختلف را باهم مقایسه می‌کند.

فصل 8 و 9 با دو برنامه‌ی تکمیلی برای تشویق به دوچرخه‌سواری سروکار دارد. یکپارچگی و اختلاط دوچرخه با شبکه حمل‌ونقل عمومی سفرهای طولانی با دوچرخه را میسر کرده است. سیستم حمل‌ونقل عمومی گزینه‌های راحتی را به هنگام رویارویی دوچرخه‌سواران با آب‌وهوای بد، توپوگرافی سخت، شکاف‌ها و انفصال در شبکه مسیرهای دوچرخه و مشکلات مکانیکی دوچرخه پیش روی دوچرخه‌سوار قرار می‌دهد. فصل 8 چهار روش اصلی برای یکپارچه‌سازی دوچرخه‌سواری با حمل‌ونقل عمومی را معرفی می‌کند: استقرار پارکینگ دوچرخه در ایستگاه‌های قطار و ایستگاه‌های اتوبوس، جایگاه‌های دوچرخه در اتوبوس‌ها، فضای دوچرخه در قطارها و هماهنگی شبکه مسیرهای دوچرخه به‌طوری‌که مسیرها به سمت ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی هدایت شوند.

فصل 9 به بررسی برنامه‌های سیستم اشتراک دوچرخه در سراسر جهان می‌پردازد که در بیش از 160 شهر در 5 کشور در سال 2011 مطرح شد. این فصل به توصیف تکامل پی‌درپی از چهار نسل از سیستم‌های اشتراک دوچرخه در طی چهار دهه گذشته می‌پردازد: دوچرخه‌ی رایگان؛ دوچرخه‌های سکه‌ای، سیستم ITمحور با کارت‌های هوشمند و سیستم چندمدلی تقاضامحور. اگرچه اکثر مطالعات معتقدند که سیستم اشتراک دوچرخه، موجب افزایش دوچرخه‌سواری می‌شود، اما نگرانی‌هایی در مورد خرابکاری‌ها، ایمنی و تأمین مالی آن وجود دارد. این فصل به بررسی مزایا و معایب سیستم‌های جایگزین می‌پردازد و طراحی بهبودیافته یک سیستم اشتراک دوچرخه که با کاهش برخی از مشکلات شناسایی‌شده‌ی سیستم‌های موجود مراه است را هدف قرار می‌دهد.

فصل 10 و 11 به بحث در مورد نیازهای ویژه‌ی زنان و کودکان می‌پردازد، چراکه بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که استفاده‌ي این دو گروه، از دوچرخه در برخی از کشورها رو به افول بوده است. بنابراین هدف قرار دادن زیرساخت‌ها و برنامه‌های دوچرخه‌سواری برای این گروه‌ها ضروری به نظر می‌رسد.

فصل 12، 13 و 14 روند دوچرخه‌سواری و سیاست‌گذاری‌ها را در شهر‌ها با اندازه‌های گوناگون موردبررسی قرار می‌دهد. شهرهای کوچک‌تر به‌طورکلی  به نسبت شهرهای بزرگ‌تر دارای فاصله‌ی سفر کوتاه‌تر بوده و همچنین آلودگی کم‌تر هوا، سروصدا و ترافیک کمتری به همراه دارند. علاوه بر این، اندازه کوچک این شهرها هماهنگ‌سازی سیاست‌های حمل‌ونقلی و معرفی برنامه‌ها و زیرساخت‌های نوآورانه را تسهیل می‌بخشد. ارتقا دوچرخه‌سواری در شهرهای بزرگ به دلیل وجود ترافیک سنگین‌تر، آلودگی صوتی و هوایی بیش‌تر و فاصله‌ی سفر طولانی‌تر بسیار چالش‌برانگیزتر است. تفاوت مهم دیگر این است که خدمات حمل‌ونقل عمومی در شهرهای بزرگ به‌مراتب گسترده‌تر از شهرهای کوچک می‌باشد. اگرچه دوچرخه‌سواری و سیستم حمل‌ونقل عمومی می‌توانند باهم به‌صورت یکپارچه کار کنند، اما ممکن است به دلیل فاصله سفر با یکدیگر به رقابت بپردازند.

فصل 12 تمرکز روی 4 نمونه دارد: دیویس[1] در کالیفرنیا[2]؛ بولدر[3] در کلورادو[4]؛ اودنس[5] در دانمارک[6] و دلفت[7] در هلند[8].

فصل 13 دوچرخه‌سواری را در 13 شهر بزرگ با جمعیت حداقل یک‌میلیون نفر موردبررسی قرار می‌دهد. شهرهایی نظیر ملبورن و سیدنی در استرالیا؛ شیکاگو، مینیاپولیس، پرتلند، سن فرانسیسکو و واشینگتون در امریکا؛ مونترال، تورنتو و ونکوور در کانادا و آمستردام و کپنهاگ و برلین در اروپا.

فصل 14 دوچرخه‌سواری را در 4 کلان‌شهر بررسی می‌کند: لندن، نیویورک، پاریس و توکیو.

فصل 15 با یک مرور کلی بر بهترین کار برای بالا بردن سطح دوچرخه‎سواری و بهبود ایمنی دوچرخه در شرایط مختلف به جمع‌بندی می‌پردازد. طیف گسترده‌ای از کشورها و شهرهای موردبررسی در این کتاب پایگاه گسترده‎‌ای از تجارب برای برنامه‎ریزان و مقامات دولتی ارائه می‎دهد.

[1]  Davis

[2]  California

[3] Boulder

[4] Colorado

[5] Odense

[6] Denmark

[7] Delft

[8] Netherlands