اگر به شهرهای مختلف دنیا سفر کنیم، در خیابانها و میدانهای آن قدم بزنیم، شاید به واقع اولین نکتهای که نظر هر بیننده ای را به خود جلب کند، انتظام فضایی و یکپارچگی همه اجزا است. چیدمان المانها و فضاها در شهر اگر در یک ساختار به هم پیوسته و یکپارچهای نباشند، آشفتگی بصری را القا میکند. فضاهای شهری و مسیرها در یک شهر، مهمترین عرصه برای حضور پیاده است. بنابراین هر چند هم که جدارههای یک فضا از انسجام، زیبایی و هویت برخوردار باشند، اما بستر آنها که زمینهای است کیفیت و زیبایی لازم را نداشته باشد، تصویر ذهنی خوبی به مخاطبان فضا نمیدهد. آن دسته از شهرهایی که از کیفیت بالای فضاهای شهری و ابعاد بصری و زیبایی شناسی برخوردار هستند، همواره کیفیتهای دیگر زندگی شهری را نیز یه همراه داشته و سرزندگی، سلامت و امنیت را برای مردمان ایجاد میکنند.
یکی از اصول پایه در زیبایی شناسی بصری یک فضا، طرح، ایده و نحوه انجام آن است. لذا اهمیت به جزئیات اجرایی یک فضا از نکاتی است که اغلب در اجرای طرحها در شهرهای ما رعایت نمی شود و همین امر سبب ناهماهنگیهای بصری، پایین بودن کیفیت فضا و در نهایت عدم سرزندگی می انجامد.
اساسا نحوه اجرای کف فرش یکی از نکاتی است که در ظاهر ساده به نظر میرسد، اما نقش بسیار مهمی در زیبایی و ارتقا کیفی فضا دارد. نکته ای که امروزه در شهرهای ما بدان توجه نمیشود. اگر یک روز در یکی از خیابانهای مثلا شهر تهران با دقت قدم بزنیم، شاید اولین نکته ای که جلب نظر میکند، تعدد و ناهماهنگی کف فرشها،عدم یکپارچگی آنها، عدم اجرای صحیح تسهیلات نابینایان است که درنهایت افت کیفیت فضاهای شهری را به همراه دارد.
نحوه اتصال مبلمانهای شهری به کف، اجرای دقیق و منظم کف فرشها در طرحهای مختلف با خلاقیت لازم ، رعایت اصول شیب مسیر، وضعیت دفع آبهای سطحی، تعریف ابتدا و انتهای یک کف فرش همگی از نکاتی است که در بیشتر مواقع در فرآیند اجرا رعایت نمیشود و لذا زیبایی بصری کافی را در یک فضا ایجاد نمیکند.
لذا با نگاهی به فضاهای موفق دنیا ، چنین درمییابیم که اساسا کوچکترین نکته در طراحی از ابتدا تا انتها میتواند نقشی موثر در کلیت ادراک فضا را ایجاد کند. در شهرهای ما طراحان عمدتا طرح های فاخر و ایده های خلاقی را بر روی کاغذ میآورند اما زمانی که به مرحله اجرا می رسد، به سادهترین صورت ممکن در فضا اجرا میشود. این دقیقا همان نکتهای است که در نظر ساده میآید اما در حقیقت یکی از نکات کلیدی در طراحی فضاهای شهری است.
در تصاویر نمونههایی از نحوه اجرای کف فرشها درطرحهای مختلف از کشورهای آسیایی و اروپایی است. لذا از نکاتی که می توان بدان در طراحی فضاهای شهری و جزییات اجرایی آن لحاظ کرد عبارتاند از:
- تعریف یک کففرش یکپارچه و منسجم از ابتدای مسیر تا انتها با رعایت اصول ایمنی و تسهیلات برای نابینایان،
- تعریف کنارههای کف فرش و ایجاد یک محدوده در اتصال به کف فرش مجاور،
- نحوه اتمام کففرش در محل رسیدن به مبلمانهای شهری و جزئیات اجرایی آن در عناصر جزیی،
- استفاده از رنگ در کففرش که به جذابیت فضا و تعزیف یک فضای ساده کمک میکند،
- تعریف یک محدوده متفاوت از سنگ فرش برای مبلمانهای خاص جهت تمایز فضایی،
- تعریف تسهیلات جهت دفع آبهای سطحی با رعایت دقیق جزییات اجرایی و نحوه اتصال آن به کف فرشها،
- خلاقیت در خلق یک فضای جذاب تنها میتواند با تعریف یک کف فرش پویا و جذاب اتفاق بیفتد،
- تقسیم بندی محورها و فضاهای بزرگ میتواند با تعریف متناوبی از دو یا سه نوع سنگفرش اتفاق بیفتد،
ماهیت و کیفیت فضا در دو زمان مختلف با طراحی کففرش و بدون آن در شهر یزد، محله فهادان،محورهای گردشگری.
( تصاویر با اختلاف زمانی 3 سال میباشد.)
تصاویر مربوط به بازدید نگارنده از کشور چین ( شهرهای پکن و شانگهای) در شهریور 95 و شهر یزد در مرداد 96 میباشد.