عنوان کتاب :
فضای عمومی و چالش های دگرگونی شهری در اروپا
Public Space and the Challenges of Urban Transformation in Europe
ویرایش توسط: علی مدنی پور، سابین نایربین، آگلا دگروس
سال انتشار : 2013
این کتاب با تکیه بر موضوع دگرگونی شهری فضای متفاوتی از تحلیل فضاهای عمومی شهری را ارائه می دهد و زمینه تبیین مفهوم دگرگونی شهری در ایران را با توجه به نو بودن موضوع فراهم می‌آورد. تکیه بر نمونه‌های مورد مطالعه از ویژگی‌های شاخص این کتاب است.
در این کتاب ، مقاهیم و مطالب مطرح‌شده از ارتباط فضاهای شهری و دگردیسی‌های منتج از آن می‌پردازد و نشان می‌دهد که ماهیت چند بعدی و فعال انسان، او را قادر می‌سازد که به تغییرات فضاهای شهری و فعالیت‌های آن عکس العمل نشان داده و در صدد کشف و دخالت در آن برآید. با توجه به این که اکثریت مردم دنیا در مراکز شهرها زندگی می‌کنند، پس شهرها حجم وسیعی از خدمات، جمعیت و ایده و افکار را متحمل می‌شود. این درحالی است که در حدود دو قرن پیش شهرها بستری برای تحولات صنعتی، جمعیت و فضاهای جدید ناشی از آن بوده‌اند و در قرن حاضر شکل تحولات ناشی از صنعت عوض شده و تکنولوژی و دستاوردهای آن به نوعی نیروی محرک و شکل‌دهنده فضاهای شهری هستند که در بستری از جهانی‌شدن و حهانی‌سازی عمل می‌کنند. این نوع برخورد در بسیاری از شهرهای غربی و اروپایی ایجاد شده تا حتی مناطقی که هنوز دچار افت کیفیت پس از صنعتی شدن در این فرآیند قرار گیرند و به نوعی به شکل جدیدی از فضاهای شهری را ارائه دهند؛ بنابراین، در این فرآیند شهر و فضاهای ان دچار تحول و دگرگونی و در بعضی موارد دگردیسی می‌شوند.
موج صنعت و تکنولوژی قوی‌تر از دیکر نیروها به شکل‌دهی شهرها و فضاهای آن کمک کرد. حمل و نقل جاده‌ای سبب شد تا شهرها بزرگ‌تر و کشیده‌تر شوند. این الگو در تناقض کامل با الگوهای ستنی چون فوروم، اگورا و یا فضاهای شهری اطراف کلیسا‌‌ها در اروپا بود این یکی از بزرگترین چالش‌ها در غرب بود که نقش فضاهای شهری در پی این تحولات تغییر کرد و تنها کارکرد تفریحی به خود گرفت و یکی از مهم‌ترین نقد‌های خود را که فضایی برای بروز فعالیت‌های سیاسی و حکومتی بود از دست داد؛ اما مسئله در تغییرات اقتصادی یک فضا و شهر است که می‌تواند اثرات در سطح اقتصاد جهانی را به همراه داشته باشد. روند تغییرات سریع جهانی‌شدن و تبعات آن، سبب ایجاد دگردیسی شهری در فضاهای عمومی و به نوعی در سطح کل شهر است که می تواند این تغییرات مثبت یا منفی باشد. زمانی که شهر گسترش می‌بابد، فضاهای عمومی و بافت‌های تاریخی در هم ادغام شده و در مواردی حتی کارکردهای اصلی خود را نیز از دست می‌دهند. پس از آن و از آن جایی که شهرها در یک عرصه رقابت با یکدیگر قرار دارند به سمت ایجاد و ارتقای پتانسیل ها و جذابیت ها محیطی می روند.
یکی از عبارت‌های مهم و استراتژی 10 ساله اتحادیه اروپا (2020)، مشکل بزرگی است که غرب با آن مواجه شده‌است که آن را بدین گونه مطرح کردند: “اروپا با یک مسئله مهم دگرگونی شهری روبرو می‌شود.”این چالشی است که سبب تضعیف پیشرفت‌های اجتماعی اقتصادی اروپا و از هم پاشیده شدن ساختارهای این کشورها می‌شود چرا که جهان در حال تغییرات بنیادی است و پدیده جهانی شدن و تبعات آن بدین امر کمک می کند. لذا اتحادیه اروپا 2020 برای خروج از این بحران چشم اندازی با محوریت این سه موضوع پیشنهاد داد: “رشد هوشمند”؛ توسعه‌های مبتنی بر دانش و خلاقیت و نوآوری، “رشد پایدار”؛ مبتنی بر استفاده مناسب از منابع انرژی، “رشد فراگیر و همه جانبه”.
صنایع خلاق و فرهنگی از محرک ها و نیروهای توسعه اقتصاد شهری هستند که خلاقیت و نوآوری کاتالیزگر این نوع تحول دراین عرصه است.
لذا روند تحولات فضاهای شهری در ماهیت‌های مختلف در شهرهای مختلف اروپا مطرح شده است که با نگاهی متفاوت به بیان نحوه استفاده از فضاهای شهری و ایجاد دگرگونی در آن می‌پردازد.
فهرست مطالب
- زمان دگرگونی و تحول شهری
بخش اول : استراتژی‌ها،برنامه‌ها و سیاست‌ها
- فضاهای شهری؛ بستری برای اقدامات همگانی جهت ایجاد فضاهای عمومی با دوام : فضاهای باز و تغییرات شهری در میلان
- وین،تدوین دوباره اصول و سیاست های عمومی ، بازتعریف فضاهای شهری
- نگاه دوباره به بندرگاه‌ها به عنوان فضاهای شهری در آنتورپ
- تغییر در خیابان، نگاه متفاوت به بازارهای فضای باز در بوداپست
بخش دوم : نقش های گوناگون فضاهای شهری
- 4000000 مترمربع فضای شهری: “تمپل هوفر فلد ” برلین ، با نگاهی گذار به لفور و لاکلائو
- چگونه یک فضای آزادانه شهری را ایجاد کنیم ؟ طرح ایجاد فضاهای جدید در مرکز شهر “درسدن” پس از اتحاد مجدد
- هویت و خاطرات از بین رفته در شهر: سیاست های ایجاد فضاهای شهری در ورشو ،لهستان
- فضاهای شهری در سوئیس
بخش سوم: زندگی روزانه و اشتراک آن در شهر
- دگرگونی شهری ،تغییرات اجتماعی
- فضاهای عمومی ،خصوصی و چند فرهنگی در لندن
- شهری شدن ، بومی کردن فضای شهری ،ایجاد حس تغییر زندگی عمومی در لندن
- نقش فضاهای شهری در ارتباط دوباره جوامع جدا شده
- فضاهای شهری و چالش های دگرگونی شهری در اروپا
این کتاب در دانشگاه تربیت مدرس توسط احسان رنجبر (عضو هیئت علمی گروه شهرسازی) و زهرا آزرم (دانش‌آموخته کارشناسی ارشد طراحی شهری تربیت مدرس) در حال ترجمه است.